Co-creatielabs

Effectief leesonderwijs

Wil jouw school aan de slag met effectief leesonderwijs, maar weet je niet goed hoe? Doe dan mee met het project Effectief leesonderwijs van de Bibliotheek op school Plus om onder professionele begeleiding de overstap te maken naar meer kennisgericht en motiverend leesonderwijs.

Afbeelding18 02 (2)
Link Edu (2)

Over het aanbod

Onder begeleiding van een onderwijsadviseur en de leesmediaconsulent van jouw bibliotheek leer je om thematisch leesonderwijs bij jouw op school in te voeren. Daarmee draag je bovendien bij aan belangrijk wetenschappelijk onderzoek van TaalLab. Het doel van het onderzoek is om de impact van de Bibliotheek op school Plus op de kwaliteit van het leesonderwijs en de leesmotivatie, het leesgedrag en de leesvaardigheid van leerlingen te evalueren, en de invloed ervan op de kwaliteit van het leesonderwijs. Je verbetert dus niet alleen het leesonderwijs binnen je eigen school, maar helpt ook mee een landelijke aanpak te ontwikkelen die écht werkt! Zo werken we samen aan een taalrijke toekomst voor álle kinderen.

Voor wie

Scholen uit het primair onderwijs kunnen meedoen. Er zijn een aantal voorwaarden:

  • De school werkt al met het programma de Bibliotheek op school.
  • De school is bezig de eerste stappen te zetten naar thematisch leesonderwijs.
  • De school werkt nog niet met Focus op Begrip of Blink Lezen, maar wil in dit traject de overstap maken, of werkt maximaal een jaar met Focus op Begrip of Blink Lezen en heeft hulp nodig bij verdere implementatie.
  • Scholen met een achterstandsscore krijgen voorrang bij overinschrijving van het project. Achterstandsscore is dus geen voorwaarde voor deelname.
  • De school is bereid de gegevens van het leerlingvolgsysteem (LVS) te delen en zich aan te melden bij het Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs (NCO).

Onderwerpen

Deelnemende scholen maken de overstap naar de methodiek Focus op Begrip of de methode Blink Lezen.

Methodiek Focus op Begrip

Focus op Begrip is gebaseerd op de principes van effectief leesonderwijs:

  • Volledig voorlezen van relatief moeilijke boeken door leraren.
  • Een thematische aanpak, gerelateerd aan de zaakvakken.
  • Koppelen van (goede) jeugdliteratuur en rijke teksten aan de thema’s.
  • Langere tijd werken aan hetzelfde thema.
  • Lezen in zelfgekozen boeken door leerlingen.
  • Stimuleren van leesmotivatie.
  • Organiseren van gerichte interactie rondom gelezen boeken en teksten.
  • Formatief evalueren van leesvaardigheid en tekstbegrip.

Methodiek Blink Lezen

Scholen kunnen desgewenst óók kiezen voor de methode Blink Lezen, deze methode kent vijf uitgangspunten:

  • Elke dag een half uur lezen uit nieuwsgierigheid.
  • Actief en ook samen bezig zijn met wat je hebt gelezen.
  • Een rijke leesomgeving met veel variatie en keuze.
  • Langer binnen een thema lezen en verbinding met andere vakken.
  • Taalvaardigheid in samenhang behandelen, zodat het grote geheel voor leerlingen duidelijk is.

Werkwijze

Gedurende de looptijd van twee jaar ondersteunen we de school bij de implementatie en borging van de aanpak. Leerkrachten van groep 4 t/m 8 krijgen hierbij begeleiding van een onderwijsadviseur met een specialisatie in leesonderwijs. De school vormt een leesteam om de Bibliotheek op school Plus te borgen in de school. Het traject bestaat uit een startbijeenkomst, twee modules per schooljaar en een slotbijeenkomst. Elke module omvat een studiebijeenkomst van één dagdeel, groepsbezoeken en gesprekken. Het is geen dichtgetimmerd programma. Er is veel ruimte voor gesprekken en eigen inbreng. Je start samen een zoektocht naar het effectief vernieuwen van het leesonderwijs. Het eigenaarschap ligt bij het leesteam en de leerkrachten en niet bij de adviseur.

Je doet mee aan de implementatie én het flankerende onderzoek. De onderzoekers verdelen de scholen willekeurig in twee groepen (randomisatie): een focusgroep en een controlegroep. De focusgroep start in schooljaar 2025-2026 met de implementatie. De controlegroep doet dat één jaar later in schooljaar 2026-2027. Deelnemende scholen horen na de loting begin mei tot welke groep ze behoren. Voor dit project bestaat de mogelijkheid tot aanvragen van subsidie.

Subsidievoorwaarden

Er is subsidie beschikbaar om deel te nemen als deelnemende school binnen de pijler Co-creatielabs van Ontwikkelkracht. Hieronder vind je een selectie van de subsidievoorwaarden uit de subsidieregeling voor schooljaar 2024-2025.

Gesprekken

Voorafgaand aan de subsidieaanvraag voer je een verkennend gesprek met het programmabureau van Ontwikkelkracht. Dit is een belangrijke voorwaarde om subsidie aan te vragen.

Vraag gesprek aan

Inzet onderwijsprofessionals

  • Per school neemt minimaal één interne procesbegeleider voor de activiteiten deel.
  • De totale inzet van medewerkers bedraagt 0,1 fte voor schooljaar 2024-2025.
  • De school werkt mee aan de monitoring van de implementatie van de aanpak en het in kaart brengen van de effecten.
  • De school draagt er zorg voor dat een leraar of intern procesbegeleider de implementatie van de aanpak uit het co-creatielab begeleidt.
  • De school deelt actief zijn kennis met andere scholen.

Subsidiebedrag

Je ontvangt begeleiding en een vast subsidiebedrag als tegemoetkoming voor de geïnvesteerde uren van de medewerkers. Het subsidiebedrag voor schooljaar 2024-2025 bedraagt € 4.166 per school in het primair of voortgezet onderwijs.

Activiteitenplan

Bij de aanvraag van de subsidie is de onderbouwing in de vorm van een activiteitenplan een belangrijke vereiste. Hierin moet ten minste opgenomen zijn:

  • Een onderbouwing waaruit blijkt dat de school bereid is om samen te werken met andere scholen en onderzoekers in het desbetreffende co-creatielab.
  • Een onderbouwing waaruit blijkt dat de school bereid en in staat is om actief deel te nemen aan het traject van vraagarticulatie.
  • Een onderbouwing waaruit blijkt dat de schoolleiding en het schoolbestuur van de school betrokken zijn en zich committeren aan het traject.
Dien subsidieaanvraag in

Over de samenwerkingspartner

Ontwikkelkracht werkt binnen de pijler Co-creatielabs samen met Education Lab NL aan het creëren van nieuwe kennis met onderwijsprofessionals en onderzoekers voor landelijke onderwijsvraagstukken.

Effectief leesonderwijs met de Bibliotheek op school plus is een project van TaalLab, één van de twee co-creatielabs binnen Ontwikkelkracht. TaalLab wordt uitgevoerd door Education Lab NL, een samenwerking tussen de Universiteit Maastricht en de Vrije Universiteit Amsterdam. Uniek in onze aanpak is dat onze wetenschappers in alle projecten samenwerken met onderwijsprofessionals uit de praktijk: samen onderzoeken we eerst het probleem met onze 5D-werkwijze en ontwerpen effectieve aanpakken. Voor het project Effectief leesonderwijs met de Bibliotheek op school Plus werkt Education Lab samen met Onze Amsterdamse School, Hogeschool Windsheim, Stichting Lezen en de bibliotheken.

Praktijkervaringen

Nieuwe webinars Bibliotheek op school Plus

Volg op 3 of 5 februari het webinar over de Bibliotheek op school Plus.

Lees verder

Effectief leesonderwijs met de Bibliotheek op school Plus

Volg op 11 of 12 december het webinar over de Bibliotheek op school Plus.

Lees verder

'We verbinden wetenschap en praktijk'

Tijana Prokic Breuer over het eerste jaar van het TaalLab van Education Lab NL.

Lees verder