Pijler

Kennisdeling

Uit onderzoek is al veel bekend over wat goed en minder goed werkt in het onderwijs en welke condities hiervoor belangrijk zijn. Toch is nog altijd veel van deze kennis moeilijk toegankelijk en lastig te vinden. Daardoor blijft een schat aan kennis onbenut. Binnen de pijler kennisdeling maken we kennis uit onderzoek vindbaar, toegankelijk en bruikbaar, zodat onderwijsprofessionals wetenschappelijke inzichten in de praktijk kunnen toepassen. We doen dit samen met het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).

Dsc02163

In het kader van Ontwikkelkracht ontwikkelt het NRO diverse kennisproducten. Dit gebeurt op basis van behoeften in het onderwijsveld en belangrijke thema's die er leven. Het NRO faciliteert het proces en borgt de wetenschappelijke kwaliteit, toegankelijkheid en bruikbaarheid. De kennisproducten van het NRO gebruiken we binnen de verschillende pijlers van Ontwikkelkracht. Daarnaast kunnen scholen hier ook zelfstandig gebruik van maken, zodat zij wetenschappelijke inzichten direct in de praktijk kunnen toepassen. Scholen die meedoen aan Ontwikkelkracht krijgen ook voorrang in de beantwoording van hun vragen aan de Kennisrotonde. De ambitie is dat er tenminste 60 themapagina's, 60 leidraden en 40 interventies binnen Ontwikkelkracht ontwikkeld worden. Deze ambitie wordt vraaggericht vormgegeven, op basis van de behoefte van het veld.

Onderwijskennis

Link Onderwijs

Het NRO bundelt bruikbare kennis uit onderzoek op de website van Onderwijskennis. Hiermee kunnen onderwijsprofessionals op één plek betrouwbare kennis uit onderzoek kunnen vinden over de belangrijkste onderwijsvraagstukken. Themapagina's en leidraden zijn twee belangrijke onderdelen. De themapagina's bevatten een overzicht van wat we weten uit onderzoek, met handreikingen, praktijkvoorbeelden en verdiepende bronnen. Leidraden bieden concrete aanbevelingen voor onderwijsprofessionals. Daarnaast deelt het NRO ook kennis over effectieve interventies om het onderwijs te verbeteren. Scholen kunnen zo snel zien hoe kansrijk bepaalde aanpakken zijn en welke condities belangrijk zijn om aanpakken goed in te zetten.

In het kader van Ontwikkelkracht ontwikkelt het NRO de volgende kennisproducten:

Leidraden

Website Nieuws 2025 (5)

Leraar-leerlingrelaties in het voortgezet onderwijs

Deze leidraad ondersteunt leraren en andere professionals in het voortgezet onderwijs bij het bouwen aan positieve relaties met leerlingen.

Bekijk de leidraad
Website Nieuws 20252 (1)

Leerkracht-leerlingrelaties in het primair onderwijs

Deze leidraad ondersteunt leerkrachten en andere professionals in het primair onderwijs bij het opbouwen van positieve relaties met leerlingen.

Bekijk de leidraad
Website Nieuws 20253

Betekenisvol en functioneel taalonderwijs in groep 3-8

Deze leidraad ondersteunt scholen om hun taalonderwijs in groep 3 t/m 8 op een betekenisvolle en functionele manier vorm te geven.

Bekijk de leidraad
Website Nieuws 20252 (1)

Betekenisvol en functioneel taalonderwijs in groep 1-2

Deze leidraad ondersteunt scholen om hun taalonderwijs in groep 1-2 op een betekenisvolle en functionele manier vorm te geven.

Bekijk de leidraad

Leidraden in ontwikkeling

  • Effectief reken- en wiskundeonderwijs

Themapagina's

Formatief handelen (po)

Formatief handelen in de veilige en vertrouwde omgeving van de klas kan positief zijn voor het leren van alle leerlingen.

Bekijk de themapagina

Taal in andere leergebieden (po)

Taalvaardigheid is in alle leergebieden van belang. Wie taalonderwijs verbindt met die leergebieden steunt zowel het leren in die vakken als verdere taalontwikkeling.

Bekijk de themapagina

Klassenmanagement (po en vo)

Leraren zijn de hele dag bezig met klassenmanagement. Welke manieren zijn er om leerlingen tot leren te krijgen?

Bekijk de themapagina

Leerstrategieën (po en vo)

Een leerstrategie is de methode die je inzet tijdens het leren.

Bekijk de themapagina

Onderwijs aan cognitief begaafde leerlingen (po en vo)

Hoogbegaafde leerlingen hebben speciale onderwijsbehoeften vanwege hun capaciteiten en motivatie. Hoe zorg je ervoor dat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen?

Bekijk de themapagina

Analyseren van gedrag (po, vo en go)

Een gedragsanalyse helpt om het gedrag van een leerling in kaart te brengen en ondersteuningsbehoeften te formuleren. Hoe pak je dit aan in de klas?

Bekijk de themapagina

Traumasensitief onderwijs (po, vo en go)

Traumasensitief onderwijs kan leraren houvast bieden bij het omgaan met de impact van ingrijpende jeugdervaringen.

Bekijk de themapagina

Woordenschat (po en vo)

Een rijke taalleeromgeving waarin veel gelezen wordt, is een vereiste voor het ontwikkelen van een goede woordenschat.

Bekijk de themapagina

Themapagina's in ontwikkeling

  • Aanpakken van probleemgedrag (in ontwikkeling)
  • Leraar-leerling relaties (in ontwikkeling)
  • Passend rekenonderwijs voor sterke en zwakke rekenaars (in ontwikkeling)
Lees meer over Onderwijskennis

Kennisrotonde

Link Rotonde

Scholen kunnen gebruik maken van de Kennisrotonde voor de beantwoording van hun onderwijsvragen met kennis uit bestaand onderzoek. Een onderzoeker verkent samen met de school de vraag en scherpt deze aan. Vervolgens ontvangt de school een toegankelijk wetenschappelijk onderbouwd antwoord op het vraagstuk over wat wel en niet werkt. Alle antwoorden worden geplaatst op de website van de Kennisrotonde.

Vragen

Het NRO heeft de volgende vragen van Ontwikkelkrachtscholen beantwoord:

Leren zwakke lezers in groep 3 beter lezen door korte, afwisselende instructie- en oefenmomenten?

Of zwakkere lezers in groep 3 baat hebben bij korte en afwisselende uitleg en leesoefeningen weten we eigenlijk niet. Daar is nauwelijks onderzoek naar gedaan. In het algemeen helpt meer leestijd wel om leerlingen beter te leren lezen. Verder is het belangrijk om aandachtsproblemen bij kinderen vroeg te signaleren: om goed te leren lezen moet je je goed kunnen concentreren. Kinderen die daar moeite mee hebben kun je dan eerder gericht helpen.

Bekijk het antwoord

Wat is het effect van vingertellen op getalbegrip, leren optellen en aftrekken, en rekenautomatisering in de onder- en middenbouw?

Vingertellen expliciet stimuleren in de onderbouw om rekentaken op te lossen is effectief voor het getalbegrip en (de automatisering van) optel- en aftrekvaardigheden van leerlingen. In loop van de tijd is vingertellen in de middenbouw daarvoor niet meer effectief. Het gebruik van de vingers sluit dan niet meer aan bij de verwachte rekenontwikkeling. Het laat zien dat de leerlingen de overstap naar het mentale rekenen nog niet hebben gemaakt.

Bekijk het antwoord

Welke leeractiviteiten bevorderen de spreekvaardigheid van stillere NT2-leerlingen?

Sommige leerlingen die Nederlands als tweede taal leren (NT2-leerlingen) spreken niet veel in het Nederlands, en oefenen daardoor weinig. Dat kan bijvoorbeeld komen door angst om in een andere taal te spreken of door cultuurverschillen. Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de spreekvaardigheid van stillere NT2-leerlingen. Algemenere aanbevelingen om spreekvaardigheid te bevorderen gelden mogelijk ook voor deze groep. Zo dienen leraren een veilig spreekklimaat in de klas te creëren. Daarnaast kunnen leraren zorgen dat alle leerlingen veel mogelijkheden krijgen om te spreken en hun veel feedback geven.

Bekijk het antwoord

Zorgt veerkracht van leerlingen voor een sterker gevoel van sociale veiligheid op school?

Er is een positieve samenhang tussen de veerkracht van leerlingen en hoe veilig ze zich voelen op school. Maar het is niet duidelijk hoe de relatie precies in elkaar zit. Zorgt veerkracht voor een groter veiligheidsgevoel op school, of andersom?

Bekijk het antwoord

Leidt stillezen in het basisonderwijs tot betere leesvaardigheid, een positievere leeshouding en meer lezen in de vrije tijd?

Stillezen in de klas kan bijdragen aan technische leesvaardigheid, een positieve leeshouding en meer lezen in de vrije tijd. Deze drie aspecten hangen onderling samen, aan te duiden als de positieve leesspiraal. De bewijzen voor een bijdrage van stillezen aan een van de elementen in deze leesspiraal zijn niet heel sterk. De resultaten van stillezen hangen voor een belangrijk deel af van de wijze waarop stillezen wordt uitgevoerd en van de mate waarin leerkrachten rekening houden met interesses en technische leesvaardigheden van individuele leerlingen.

Bekijk het antwoord

Hoe kunnen leerkrachten in het speciaal basisonderwijs omgaan met grote verschillen in de groep?

In het regulier onderwijs is het raadzaam met maximaal drie niveaugroepen te werken. Dat is in het speciaal basisonderwijs een uitdaging, want daar zijn de verschillen tussen leerlingen vaak fors. Een flexibele benadering, waarbij de leerkracht regelmatig de groepssamenstelling herziet op basis van de individuele ontwikkeling van de leerlingen, is effectief. Als sbo-scholen gerichte extra ondersteuning in het leesonderwijs willen geven, moet er eerst goed zicht zijn op de aard van de leerachterstand of de leesproblemen. Voor het rekenonderwijs geldt in grote lijnen hetzelfde, al is dat niet in het speciaal basisonderwijs onderzocht.

Bekijk het antwoord

Welke opstart van de dag zorgt ervoor dat kleuters rustig zelfstandig gaan werken voordat ze als groep beginnen?

Goed klassenmanagement in het basisonderwijs is essentieel voor een veilige en rustige leeromgeving. Belangrijke onderdelen van klassenmanagement zijn regels en routines, en een duidelijke inrichting van het klaslokaal. Dat helpt om leerlingen kalm en zelfstandig aan het werk te laten gaan. Mogelijk geldt dit ook voor de start van de dag. Er is echter geen onderzoek beschikbaar over effectieve manieren waarop leerkrachten de schooldag kunnen opstarten, zodat kleuters rustig en zelfstandig aan het werk gaan.

Bekijk het antwoord

Kennisclips

Wat is een effectieve aanpak om ervoor te zorgen dat basisschoolleerlingen referentieniveau 1S halen voor rekenen?

Lees er meer over

Is een kwartier rekenautomatisering per dag effectief voor basisschoolleerlingen om rekensommen te automatiseren?

Lees er meer over

Welke kenmerken van vormgeving en begeleiding van groepsprojecten stimuleren dat alle vmbo-leerlingen meedoen?

Lees er meer over

Aan welke kenmerken moet een nieuw te kiezen taalmethode voldoen om effectief bij te dragen aan de taalontwikkeling van basisschoolleerlingen?

Lees er meer over

Webinars

Daarnaast heeft het NRO in dit kader de volgende webinars georganiseerd:

Website Nieuws 2025 Webinars (2)

Sterk rekenonderwijs van groep 1 tot 5

Rekenen vormt een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van elk kind. Daarom staat dit webinar helemaal in het teken van rekenonderwijs in het primair onderwijs.

Bekijk het webinar terug
Website Nieuws 2025 Webinars2 (2)

Moedertaal gebruiken in het klaslokaal

Moedertalen spelen een cruciale rol in het onderwijs, maar hoe kun je ze effectief benutten? Dit webinar staat in het teken van het inzetten van moedertalen in het voortgezet onderwijs.

Bekijk het webinar terug
Website Nieuws 2025 Webinars3 (2)

Woordenschatonderwijs in het po

Woordenschat is de basis voor taal en kennis. Dit is belangrijk voor goed functioneren op school en in de maatschappij. In dit webinar leer je hoe je de woordenschat vergroot.

Bekijk het webinar terug

Infosheets

Voor scholen die deelnemen aan Groeikracht heeft NRO infosheets ontwikkeld:

Gelijke kansen in het primair onderwijs

Hoe vergroot je kansengelijkheid in het onderwijs? Ontdek welke interventies écht bijdragen aan gelijke kansen, en hoe je met onderbouwde keuzes het verschil kunt maken voor leerlingen met een onderwijsachterstand.

Bekijk de infosheet

Rekenen in het primair onderwijs

Het rekenonderwijs vraagt om versterking, maar hoe pak je dat systematisch aan? Het NRO bundelde evidence-informed inzichten en aanpakken die scholen kunnen helpen om het rekenonderwijs doelgericht te verbeteren.

Bekijk de infosheet

Klassenmanagement

Elke leraar en elke klas is anders. Juist daarom biedt kennis uit onderzoek houvast bij effectief klassenmanagement: ontdek hoe je met slimme instructie en een sterk pedagogisch klimaat beter inspeelt op verschillen in de klas.

Klassenmanagement in het primair onderwijs

  

Klassenmanagement in het voortgezet onderwijs

Leeropbrengsten

Leraren streven naar hoge leeropbrengsten, maar het vertalen van dat doel naar concrete acties is uitdagend. Ontdek hoe strategieën als zelfregulering, evaluatie en reflectie hierbij kunnen helpen volgens onderzoek.

Leeropbrengsten in het primair onderwijs

  

Leeropbrengsten in het voortgezet onderwijs

Professionalisering

Samenwerking tussen leerlingen is belangrijk, maar dat geldt net zo goed voor lerarenteams. Ontdek wat werkt om duurzame samenwerking, professionele groei en evidence-informed werken binnen je team te versterken, met inzichten uit onderzoek gebundeld door het NRO.

Professionalisering in het primair onderwijs

  

Professionalisering in het voortgezet onderwijs

Schoolinrichting

Een positieve schoolinrichting draagt bij aan goed leren én goed lesgeven, maar wat werkt écht? Ontdek hoe een sterk pedagogisch klimaat en doordachte keuzes op school- en bestuursniveau bijdragen aan het welzijn en de prestaties van zowel leerlingen als leraren.

Schoolinrichting in het primair onderwijs

  

Schoolinrichting in het voortgezet onderwijs

Taalvaardigheid

Taalvaardigheid is een belangrijk speerpunt op veel scholen. Van begrijpend lezen tot spelling en spreekvaardigheid. Ontdek welke strategieën écht werken om taalontwikkeling te versterken en meer leerwinst te boeken.

Taalvaardigheid in het primair onderwijs

  

Taalvaardigheid in het voortgezet onderwijs

Werkdruk

De werkdruk in het onderwijs is hoog, maar wat helpt écht om die duurzaam te verlagen? Het NRO onderzocht welke factoren, zoals digitale communicatie en klassenomvang, van invloed zijn op werkdruk en biedt inzichten die scholen kunnen helpen bij het vinden van effectieve oplossingen.

Werkdruk in het primair onderwijs

  

Werkdruk in het voortgezet onderwijs
Lees meer over Kennisrotonde

Lees meer

Leerkracht-leerlingrelaties in het po en vo

In het kader van Ontwikkelkracht publiceert het NRO deze leidraad.

Lees verder

Betekenisvol en functioneel taalonderwijs in groep 1-2

In het kader van Ontwikkelkracht publiceert het NRO deze leidraad.

Lees verder

Betekenisvol en functioneel taalonderwijs in groep 3-8

In het kader van Ontwikkelkracht publiceert het NRO deze leidraad.

Lees verder

Groeikracht en het NRO bundelen hun krachten

Hoe geef je onderwijs aan kleuters op een effectieve manier vorm?

Lees verder

Kennisrotonde: verschillen in het speciaal onderwijs

Hoe kunnen leerkrachten in het sbo omgaan met grote verschillen in de groep?

Lees verder

Kennisrotonde: routine en regels voor kleuters

Wat zorgt ervoor dat kleuters rustig zelfstandig gaan werken voordat ze als groep beginnen?

Lees verder

Werken aan onderwijsverbetering

Leidraden als ondersteuning voor scholen om zich tot lerende organisaties te ontwikkelen.

Lees verder

Hoe benut je meertaligheid in het onderwijs?

Bekijk het webinar van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek terug.

Lees verder

'Wegwijs met onderwijs en onderzoek'

Een heleboel ontmoetingen op het ontmoetingsplein op het NRO-congres.

Lees verder

'We verzinnen allerlei manieren om dichterbij te komen'

In deze podcast van researchED gaat Jan van de Ven in gesprek met Veronique en Debbie.

Lees verder